ÇOCUKLARDA EKRAN BAĞIMLILIĞI ‘ŞAŞILIK’ NEDENİ!

İki gözün tıpkı noktaya odaklanamaması olarak tanımlanan şaşılık, ülkemizde her 100 çocuktan 3-5’inde görülen bir sorun.

Çocuklarda şaşılık göz tembelliğine, iki gözü bir ortada kullanma yeteneğinde azalmaya, derinlik  hissinin bozulmasına ve bunun sonucunda  görme işlevlerinde kalıcı bozulmaya yol açmasının yanında estetik telaş nedeniyle ruhsal problemlere da neden olabiliyor.  

Acıbadem Fulya Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nazan Bengüdeniz, günümüzde giderek artan cep telefonu  ve tablet üzere küçük ekranlara olan bağımlılığa paralel olarak çocuklarda şaşılığın süratle yaygınlaştığı ikazında bulunarak, “Bu nedenle çocuklar cep telefonundan tümüyle uzak tutulmalı, tableti 30 cm’den fazla yaklaştırmamak kaydıyla günde 1 saatten fazla kullanmamalı, mümkünse bu müddet ikiye bölünerek ortada öteki aktivitelere fırsat tanınmalı, kesinlikle ekran kullanılacaksa yaklaşmamak kaydıyla televizyon tercih edilmelidir” diyor.

Şaşılık tedavisinde erken çocukluk periyodunun çok kıymetli olduğuna dikkat çeken Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nazan Bengüdeniz, “Hekime geç başvurmak tedaviyi çok uzatabilir, güçleştirir ve muvaffakiyet talihini azaltır. Hasebiyle ebeveynlerin yeni doğan periyodundan itibaren çocukların rutin göz muayenelerini yaptırmaları ve gözlerde en hafif kayma kuşkusunu bile dikkate almaları çok önemlidir” diyor. 

Başını daima omuzuna yatırıyorsa, dikkat! 

Çocuklarda şaşılığın pek çok nedeni oluyor. Yüksek numaralı göz bozuklukları, genetik yatkınlık, cep telefonu ile tablet üzere küçük ekranlara bağımlılık, doğumsal anomaliler, doğumsal katarakt ya da göz tümörleri, beyin tümörleri, travmalar, beyin felci ile hidrosefali yaygın nedenler ortasında yer alıyor. Şaşılığın en değerli belirtileri; iki gözün paralel bakmaması, vakit zaman ya da daima gözlerden biri sabit dururken oburunun farklı bir tarafa kayması, güneşte gözlerden birinin kapatılması, çift görme, okurken harf atlama ve satır kaydırma halinde sıralanıyor. Prof. Dr. Nazan Bengüdeniz, ebeveynler tarafından en çok gözden kaçan belirtilerden birinin baş konumları olduğunu vurgulayarak, “Örneğin başını sol tarafa eğdiğinde gözünde kayma olan bir çocuk, başını daima sağ omuzuna yatırarak kaymanın olmadığı konumu tercih edecektir. Çocuğun başını daima muhakkak bir durumda tutma eğilimi, bazen tortikollis ( eğri boyun hastalığı ) zannedilerek fizik tedavi ile düzeltilmeye çalışılmaktadır. Bu duruma vaktinde teşhis konur ve göz kaslarındaki sorun cerrahi olarak düzeltilirse baş konumu da düzelmektedir. Bu nedenle başı sola ya da sağa çevirme, çeneyi aşağı ya da üst kaldırma, başı omuza yatırma üzere bir durum fark edilirse, çocuk bilhassa şaşılık açısından detaylı bir muayeneden geçirilmelidir” diyor. 

Şaşılık büsbütün düzelebilir! 

Çocuklarda şaşılık tedaviyle büyük ölçüde düzeltilebilen bir durum. Bazen tam güzelleşme olabileceği üzere bazen de kayma kabul edilebilir sonlara getirilecek halde azaltılıyor.  Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nazan Bengüdeniz, düzelmenin muvaffakiyetinin klinik bulgulara nazaran değiştiğini vurgulayarak, “Başarıyı etkileyen en kıymetli faktörler ise erken teşhis, sistemli takip ve çocuk ile ailesinin tedaviye ahenk sağlamasıdır” diyor.  Şaşılığın çeşitli biçimlerde tedavi edilebildiğini belirten Prof. Dr. Nazan Bengüdeniz, “Eğer kayma göz bozukluğu nedeniyle oluşmuş ise gözlük ile kayma azalabilir ya da düzelebilir. Göz tembelliği varsa, sağlam göz muhakkak vakitlerde kapatılarak tembel olan gözün görmesi arttırılabilir. Bazen bu maksatla damlalardan da yararlanılmaktadır. Bu formüllerle düzelmeyen kaymalarda ise şaşılık cerrahisi ile kayma düzeltilmektedir” diye konuşuyor. 

Ameliyat için büyümesini beklemeyin! 

Çocuklarda şaşılık ameliyatının ne vakit yapılacağı kaymanın tipine nazaran değişkenlik gösteriyor.  Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nazan Bengüdeniz, birtakım kaymalarda, klinik bulgulara nazaran operasyonun 1 yaş ile 5 yaş ortasında gerçekleştirilmesi gerektiğine işaret ederek, “Zira, bilhassa doğuştan ya da erken çocukluk periyodu olmak üzere, birtakım tıp kaymalarda ameliyatın ileri yaşlara bırakılması, ameliyat sonrasında çift görmelere neden olabilmektedir. Şaşılığı olan çocuklarda, iki gözün tıpkı noktaya bakmaması nedeniyle çift görmeyi engellemek için yanlış yere bakan gözün manzarasını beyin silmektedir, bu da o gözün giderek tembelleşmesine, yani görmenin kalıcı biçimde azalmasına neden olabilmektedir. Hasebiyle ameliyat için çocuğun büyümesi beklenmemelidir” ihtarında bulunuyor.   Kimi kaymalarda ise doktorun klinik bulgulara nazaran operasyonu çok daha ileri yaşlarda önerebildiğini belirten Prof. Dr. Nazan Bengüdeniz, “Ameliyata en gerçek vakitte karar verilebilmesi için çocuğun nizamlı muayeneleri yapılır, ölçümleri ve bulguları kaydedilir. Bu izlem ameliyata karar verildiğinde hakikat planlamanın yapılması için çok değerlidir, zira şaşılığın standart bir cerrahisi yoktur. Operasyon için çok fazla seçenek vardır ve planlamaya çocuğun ameliyat öncesi ölçümleri ışık tutacaktır” 

Göz muayenesi yenidoğan periyodunda başlamalı!

Bebeklerde birinci 3 ay şimdi görme gelişimi tamamlanmadığı ve fixasyon refleksi, yani gözün durağan bir amaca sabitlenme refleksi gelişmediği için kayma olağan kabul edilebiliyor. Prof. Dr. Nazan Bengüdeniz, fakat bebek 3 ayı doldurduğu halde kayma devam ediyorsa, en kısa vakitte göz muayenesinin yapılması gerektiği ihtarında bulanarak, şöyle devam ediyor: “Bebeklerde birinci göz muayenesi birinci bir ay içinde yapılır. Bu muayenede bebeğin bilhassa doğumsal bir göz hastalığının olup olmadığına bakılır. Bebeğin birinci bir aylık muayenesinde çıkan sonuçlar olağan ise ikinci muayenenin 6 ay sonra, yani bebek 6-7 aylıkken göz doktoru tarafından yapılması gerekir. 6-7 ay ortasında yapılan muayenede özel usuller ve aletlerle bebeğin görmesi, göz numaraları, kaymanın olup olmadığı üzere durumlar kıymetlendirilir. Akabinde sonraki muayenenin ne vakit yapılmasının uygun olacağına karar verilir” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı