D vitamini eksikliğine karşı önleminizi alın

Vitaminler bedenin sağlıklı işleyişi için büyük kıymet taşıyor. Hem vitamin hem de hormon olan D vitamininin kas-kemik sıhhati, ruh sıhhati, metabolizma işleyişi, bağışıklık ve hudut sisteminin düzgün çalışması başta olmak üzere bedende birçok kıymetli görevi bulunuyor. Memorial Şişli Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. İbrahim Şahin, D vitamini ve sıhhat için değeri hakkında bilgi verdi. 

Vücutta bir hormon olarak fonksiyon gören D vitamini kalsiyum ve fosfor üzere minerallerin emilimini ve kullanımını artırarak kemik sıhhatini dayanaklar. Bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur, bedeni enfeksiyonlara karşı korur. Kas işlevlerini düzenler ve kas gücünü artırır. Hücrelerin olağan formda büyümesi ve gelişmesine yardımcı olur. Hudut sistemi ve beyin işlevlerini dayanaklar.

Kış aylarında D vitamini eksikliği daha sık görülüyor

D vitamini yalnızca belli besinlerde (yağlı derin su balıkları, süt, yumurtanın sarısı vb.) ve az ölçüde bulunur. D vitamini gereksiniminin yaklaşık %20’si besinlerden karşılanmaktadır. Bundan ötürü yalnızca beslenme ile tüm gereksinimin karşılanması zordur. Gereksinimimizin %80’i ise güneş ışıklarının yardımı ile bedende üretilir.  D vitamini sentezi için güneş ışınlarının cilde aşikâr aylarda  (mayıs-kasım arası), günün belirli saatlerinde  (saat 10.00-15.00), yüz, kollar ve bacaklar açık formda, ortalama en az günlük 15-30 dakika direkt teması gerekmektedir. Ancak birçok vakit güneşten faydalanarak da kâfi ölçüde D vitamini üretilemeyebilir. Dolayısı ile dünyada ve ülkemizde D vitamini eksikliği ya da yetersizliği hayli sık görülür, kış aylarında görülme sıklığı daha da artar.

Kimler D vitamini kullanmalı? 

Herkese rutin D vitamini bakılması ya da tedavi başlanması önerilmemektedir. D vitamini eksikliği olma riski olan şahıslara D vitamin seviyesi ölçülmesi ve yetersizliği ya da eksikliği olanlara uygun dozda başlanması gerekir.  D vitamini eksikliği istikametinden yüksek riskli şahıslar;

1. Yeterince güneşlenemeyenler,  
2. Yaşlılar,
3. Koyu cilt rengine sahip olanlar,
4. ­Obez bireyler / obezite ameliyatı olanlar,
5. ­D vitamini metabolizmasını etkileyen ilaçları kullananlar, 
6. Kronik böbrek yetmezliği olanlar,
7. Kronik karaciğer yetmezliği olanlar, 
8. Emilimini bozan mide bağırsak sistemi hastalığı olanlar,
9. ­Paratiroid bezi hastalığı olanlardır. 

D vitamini muhtaçlıktan fazla alınmamalı

D vitamini seviyesinin 20 ng/ml’nin (50 nmol/L) üzerinde olmasını olağan kabul edilir. ­Ancak ideali 30-50 ng/ml seviyesinde olması olmasıdır. D vitamini seviyesinin 10 ile 20 ng/ml (25-50 nmol/L) ortasında olması D vitamini yetersizliği, ­ D vitamini seviyesinin 10 ng/ml’nin (25 nmol/L) altında olması ise D vitamini eksikliğidir. Günlük alınması gereken en az doz 19-70 yaş ortası için 600 IU D vitamini (kolekalsiferol), 71 yaş ve üstü için 800 IU D vitaminidir (kolekalsiferol).

Yaşlılarda ve D vitamini eksikliği tarafından riskli bireylerde daha yüksek günlük D vitamini dozu gerekebilir. Böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği ve hipoparatiroidi üzere ek hastalığı olanlarda tedavide kullanılan D vitamini formları ve dozları farklıdır. D vitamini muhtaçlıktan fazla alındığında bedene ziyan verebilir. Ayrıyeten D vitamini ile birlikte kesinlikle kâfi kalsiyum alımı sağlanmalıdır. D vitamini eksikliğinin ya da yetersizliğinin tedavisi kesinlikle doktor tarafından yapılmalıdır.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı