Nedeni hastalık hastalığı olabilir!

Bedeninizde oluşan  hafif bir ağrıda bile önemli bir hastalığa yakalandığınız tasasına kapılıyor musunuz? Tüm dikkatinizi daima vücudunuza yöneltiyor, sık sık ellerinizle nabzınızı yahut kalp atışlarınızı denetim ediyor musunuz? Hekimler yaşadığınız sorunun kolay bir hastalıktan yahut anksiyeteden kaynaklandığını belirtmelerine karşın ikna olmuyor, teşhiste yanlışlık olabileceği kuşkusuyla sık sık doktor ve hastane değiştiriyor musunuz? Kendinizi daima internette hastalık belirtilerini araştırırken buluyor musunuz? Hastalık bulaşacağı telaşıyla toplumsal hayattan uzaklaştınız mı? Bu sıkıntılar size tanıdık geliyorsa, dikkat! Sebebi, Covid-19 ve maymun çiçeği virüsü (MPOX) üzere salgınlar nedeniyle görülme sıklığı son yıllarda giderek artış gösteren hipokondriyasiz, halk ortasındaki ismiyle “hastalık hastalığı” olabilir! 

Hipokondriyazis, kişinin önemli bir hastalığa sahip olduğuna dair çok ve gerçek dışı kaygı yaşadığı bir anksiyete bozukluğu olarak tanımlanıyor.   Çoklukla genç yetişkinlik devri olan 20-30’lu yaşlarda başlayan hipokondriyazis ülkemizde her 100 bireyden 5’ini etkileyen bir hastalık. Acıbadem International Hastanesi Uzm. Klinik Psikolog Feyza Ağaç Çelebi, hipokondriyazis hastalığında kişilerin en hafif bedensel belirtileri bile kıymetli bir hastalığın işareti olarak algıladıklarına dikkat çekerek, “Hastalar önemli bir sıhhat sorunları olduğunu yahut olabileceğini düşünerek ağır bir kaygı ve korku yaşıyorlar. Bu telaş hastaların daima doktor ziyaretlerine ve gereksiz tıbbi testler yaptırmalarına  yol açabiliyor. Tasanın en yaygın söz edilme hali ise daima olarak tekrar eden ve ikna olunamayan sıhhat şikayetleri oluyor. Hastalar ‘Kesin hekimlerin bile bulamadıkları ve ismini koyamadıkları önemli bir rahatsızlığım var’ diye düşünüyorlar. Kimi hastalarda ise tam bilakis doktor muayenesinden kaçınma sorunları yaşanabiliyor” diyor.  Uzm. Klinik Psikolog Feyza Ağaç Çelebi, kişinin iş, toplumsal ve aile yaşantısında kıymetli problemlere neden olabilen hipokondriyazis hastalığının aslında psikoterapi ve gereksinim halinde ilaçlar ile tedavi edilebildiğini vurguluyor. 

Nefes alamıyorum, sanki kalp krizi mi geçiriyorum? 

Kişinin geçmişinde, kendisinde yahut yakın etrafında önemli bir hastalık hikayesinin bulunması, hipokondriyazis hastalığında en yaygın görülen nedeni oluşturuyor. Ayrıyeten   önemli semptomlu hastalıklar geçiren hastalara bakım vermek durumunda kalınması, hastalığın ruhsal yahut fizikî olarak bilinen sıkıntı taraflarına tanıklık edilmesi de hipokondriyazis oluşumunda kıymetli bir etken. Bunların yanı sıra birtakım beşerler genetik olarak bedensel duyumlara karşı daha hassas olabiliyor. Tüm bu etkenler nedeniyle hastalar “Nefes alamıyorum sanki kalp krizi mi geçiriyorum?” “Başım ağrıyor, beynimde tümör mü var?” yahut “Midem ağrıyor, kesin mide kanseri oldum” telaşlarıyla sık sık hekimlere başvuruyorlar. 

İnternette sık sık hastalık belirtileri araştırıyorsanız, dikkat! 

Uzm. Klinik Psikolog Feyza Ağaç Çelebi, aşağıda yer alan belirtilerde kesinlikle bir uzmana başvurulması gerektiğine dikkat çekiyor: 

• Vücuttaki  olağan belirtileri (baş ağrısı, midede yanma vs) önemli bir hastalık olarak yorumlamak. Örneğin, gerilimden kaynaklanan ve kısa müddette geçebilecek olan baş ağrısının beyin tümörü, felç yahut kanser üzere önemli hastalıkların sinyali olduğunu düşünerek kendine teşhis koymak.
• Tekrarlayan  şekilde tıbbi muayenelere ve testlere başvurmak, lakin sonuçlardan tatmin olmamak.
• İnternette  sık sık hastalık belirtilerini araştırmak. 
• Doktorların verdikleri “sağlıklı” raporlarına karşın hâlâ hasta olduğuna inanmak. Ayrıyeten tabiplerin teşhisinde yanlışlık olabileceği kuşkusuyla ikna olamamak ve daima doktor ile hastane değiştirmek. 
• Hastalık endişesiyle toplumsal hayattan uzaklaşmak.

Tedavide psikoterapi çok önemli!  

Hipokondriyazis hastalığında, psikoterapi ve muhtaçlık halinde ilaç tedavisinden hayli başarılı sonuçlar alınıyor. Uzm. Klinik Psikolog Feyza Ağaç Çelebi, psikoterapinin bu hastalıkta en yaygın başvurulan prosedür olduğunu belirterek,  “Bilişsel Davranışçı Terapisi, hipokondriyazis tedavisinde en tesirli sistemlerden biridir.  Bu yolda kişinin olumsuz kanılarını ve hastalıklarla ilgili yanlış inançlarını değiştirmesi hedefleniyor. Beden duyumlarını yanlış yorumlama eğilimini fark etmeye ve bu niyetlere karşı sağlıklı bir yaklaşım geliştirmeye yarar sağlıyor. Ayrıyeten EMDR Terapisi (Göz Hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yine sürece tekniği) ve farkındalık (mindfulness) ile gevşeme teknikleri de anksiyete idaresinde tekrar tesirli olan formülleri oluşturuyor. Hipokondriyazis tedavisinden bu sistemlerle kurtulmak mümkün olabiliyor” diyor.

Hastalık korkusuyla baş etmenin 5 tesirli yolu!

Uzm. Klinik Psikolog Feyza Ağaç Çelebi, hipokondriyazis ile baş etmenin 5 tesirli yolunu şöyle özetliyor: 

• Duygularınızı normalize etmeniz kıymetli. Bazen bedenimizde ağrı ve sızlama üzere problemler gelişebiliyor. Lakin meseleler kesinlikle önemli rahatsızlıklardan kaynaklanmıyor.  Dolayısıyla bunu kendinize hatırlatmanız ve normalize etmeniz gerekiyor. Nefes antrenmanları, dikkati odaklama ve bedensel farkındalık pratikleri, derdinizi yatıştırmada yardımcı olabiliyor.
• Sadece internetten bulduğunuz bilgilerle kendinize teşhis koymaya çalışmayın. Mesela, çabucak hemen her rahatsızlıkta genel bir korku gelişebiliyor. Lakin bu telaşlarımızın olması bizim bir psikotik rahatsızlığa (şizofreni, kişilik bozukluğu vs.) sahip olduğumuz manasına gelmiyor.  Dolayısıyla en sağlıklısı bir doktor muayenesinden geçmektir.
• Kişisel günlük tutarak korkularınızın ne vakit tetiklendiğini ve hangi fikirlerin tekrarlandığını fark edebilirsiniz. 
• Mindfulness tekniklerinden faydalanabilirsiniz. Bu usul, odak noktanızı değiştirebilmenizi ve anda kalabilmenizi sağlayabiliyor. Kendinizi çok korkulu hissettiğinizde; göz, burun, kulak, lisan ve deriden oluşan 5 duyu organınıza odaklanın. Dokunma, duyma, koku ile tat alma ve görme duyularınızı harekete geçirin. Mesela kıyı kenarında yürüyüş yapmak, sevdiğiniz bir yemeği yemek, tabiatın kokusuna eşlik edebileceğiniz yerlere gitmek, evcil hayvan sahiplenmek, sevdiklerinize sarılmak, toplumsallaşmak üzere.
• Tüm bunlara karşın hastalık telaşıyla başa çıkamadığınızı düşünüyorsanız, emniyetli bir uzmanla (psikolog, psikoterapist, psikiyatrist) nizamlı aralıklarla görüşerek dertlerinizi direktörüz, tekrarlayıcı sıhhat denetimlerine başvurma isteğinizi azaltabiliyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı