Prof. Dr. Zafer Derin, geçmişten günümüze İzmir’de yaşayan toplumların yaşam şekillerine ışık tuttu

Ege Üniversitesi Etnografya Müzesi tarafından  “Müze Söyleşileri” kapsamında “Yeşilova Höyüğü Hafriyatları ve İzmir’in Birinci Egeli Toplumu” başlıklı söyleşi gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü Etnografya Müzesi Müdürü Doç. Dr. Dilek Maktal Canko’nun üstlendiği aktifliğe konuşmacı olarak Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Zafer Derin katıldı.

Doç. Dr. Zafer Derin, sunumunda Smyrna’da bulunan 100-150 bin yıl öncesine kadar uzanan insan izlerini ve bu coğrafyada yaşamış birinci toplumları anlattı. Birinci Egelilerin hayat biçimi, mimarisi ve özgün hayat modelleriyle dikkat çeken bir topluluk olduğunu belirten Doç. Dr. Zafer Derin “İkiz Göller etrafında neredeyse 30-35 bin yıl öncesine ilişkin taş aletleri var. Yaptığımız araştırmalarda kent ve kentin dışında farklı yerleşimler olduğunu, 8-9 bin yıl öncesine kadarki süreçler içinde de artık insanların tarım, hayvancılık, avcılık yerleşim modeline sahip olduğunu görüyoruz” dedi.  

“Özgür ve rahat yaşayacakları konutları tercih etmişler’’

Egeli insanların geçmişten günümüze toplumsal yapısı hakkında bilgi veren Doç. Dr. Zafer Derin, “Egeliler, devşirme materyal kullanarak kendi duvarlarını örmüşler, bu da gösteriyor ki bu toplumlar, atık bırakmayan toplum. Egelilerin ikinci özelliği ise özgürlüklerine düşkün olmaları. Konutları birbirinden farklı ve her meskenin kendi bahçesi var. Doğu Anadolu ve İç Anadolu’daki yerleşimler üzere taban tabana, ortak duvarlı ve ortak çatılı bir yapı üslubunu benimsemiyorlar. Özgür ve rahat yaşayacakları konutları tercih ediyorlar”  dedi.

Doç. Dr. Zafer Derin, evlerin ana dizaynının kanal etrafında yer almasından ötürü Egelilerin suyu yöneten bir toplum olduğunu belirterek “Gökdere’den gelen suyu yönlendirmişler ve yerleşimin tam ortasına almışlar. İki tarafını da set duvarlarıyla çevirmişler. Hasebiyle hayat alanına birinci suyu getiren topluluktur diyebiliriz.  Denetimli kullanımla set duvarlarını her periyotta yükselterek taşkınları engellemişler. En çok rastlanan gereç balık ağı. Ağır balıkçılık faaliyetleri gerçekleştirmişler. En çok Siros Adası’na ticaret yapmışlar zira o periyotta adalara yürüyerek de geçilebiliyordu. Siros Adası’ndan da yeşim taşı ticareti yaparak yeşim taşını balta imalinde kullanmışlar’’ diye konuştu.

Doç. Dr. Zafer Derin, İzmir’in panterin en çok avlandığı yer olduğundan bahsederek, “Yapılan çalışmalarda neolitik çağda çanak ve çömleklerin üzerlerinde panter motiflerine rastlanmıştır. Bizler, panter kemiklerini daha çok Yassıtepe’de çıkardık ve orada itibar için avlandıklarını görüyoruz. Bulunan kemiklere DNA testi yaparak onları İzmir’de müdafaaya çalışmaktayız” dedi.

“Bu aktiflik etkin müze anlayışının en hoş örneklerinden biri’’

Etkinliğe katılmaktan duyduğu memnuniyeti lisana getiren Doç. Dr. Derin, “Müze kavramı içinde toplumsal faaliyetlerle, söyleşilerle ve birebir vakitte başka faaliyetlerle birlikte bütüncül olarak yer almak çok değerli. Bu açıdan faal müze anlayışının en hoş örneklerinden birinin Doç. Dr. Dilek Maktal Canko hocamızın sayesinde gerçekleşmesi çok manalı. Bir Ege Üniversitesi mensubu olarak bu durumdan çok mutluyum’’ diye konuştu.

Söyleşi sonunda Etnografya Müzesi Müdürü Doç. Dr. Dilek Maktal Canko tarafından Doç. Dr. Zafer Derin’e “Teşekkür Belgesi” takdim edildi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı